AD Drechtsteden
Ik weet het, deze afbeelding verdient geen schoonheidsprijs, maar door het zo op deze manier te doen kan ik jullie snel en eenvoudig laten zien dat de struikelsteentjes weer terug zijn. Steentjes die de gemoederen wel bezig hebben gehouden. Onlangs had Mark Rutte een "overleg met vertegenswoordigers van de Joodse gemeenschap en diverse maatschappelijke organisaties". Hij zei ondere andere dit na deze vergadering: "Iedereen mag demonstreren of kritiek hebben op de staat Israël. Maar wat niet kan is demonstraties kapen om te rellen, met bakstenen gooien, struikelsteentjes uit de grond wrikken en voor miljoenen euro's schade aanrichten aan universiteitsgebouwen."
De struikelstenen liggen door heel Europa, als een "herinnering aan de verdrijving, deportatie en vernietiging van Joden, Roma en Sinti, politiek vervolgden, homoseksuelen, Jehova's Getuigen en de slachtoffers van euthanasie tijdens de nazi-dictatuur." Maar ook voor verzetsmensen en gehandicapten. Wat niet kan, zoals Rutte al zei, is struikelsteentjes uit de grond wrikken. In Dordrecht zijn ze op een bankje teruggevonden. Helaas, dat laat de praktijk ook zien, dat wat in Dordrecht gebeurd is, geen uitzondering is. Of ze worden gestolen, of men probeert op de één of andere manier schade toe te brengen aan de stenen. En, dat las ik ook, soms houdt men een onthulling gewoon stil, om de kans op antisemitische incidenten te voorkomen. Daar word ik stil van.
Wie zich het verleden niet herinnert,
is gedoemd het opnieuw te beleven.
George Santayana
Nu ik toch bezig ben met het verleden, onlangs zijn wij naar het AirborneMuseum in Arnhem geweest. Hier krijg je een beeld van de Slag om Arnhem. Wat mij het meest is bij gebleven is de Airborne Experience onder in de kelder. Je proeft daar een stukje oorlog wat ik heel confronterend vond. Met dit verschil dat ik zo kon doorlopen naar de uitgang. Wat ik erg vond om te lezen was dat je als Jood 'niet welkom' was in Duitsland, elders echter ook niet, juist vanwege die Duitse achtergrond. Dit museum kan ik echter ook niet los zien van het verhaal achter Bolton en Roberts, twee gekleurde soldaten uit het Britse leger.
Soldaat Kenneth "Darkie" Roberts
21st Independent Parachute Company
Bij deze foto hoort een geluidsopname die je in het museum terugvindt onder nummer 344. Daarin wordt onder andere het volgende verteld: "Het Britse leger kende geen rassensegregatie zoals het Amerikaanse. Toen Bolton samen met zijn witte maten in de kantine op een Amerikaanse legerbasis in de rij stond kreeg hij geen eten vanwege zijn huidskleur. Bolton moest in een andere rij gaan staan. Hij geen eten, wij ook geen eten vonden zijn kameraden. En ze verlieten gezamenlijk de kantine. Toch was ook in het Britse leger sprake van discriminatie. Tot begin 1940 konden alleen mensen van wat toen heette zuiver Europese afkomst officier worden. Daarnaast kregen soldaten met een donkere huidskleur beduidend minder betaald. Hoeveel donkere soldaten tijdens de Slag om Arnhem hebben gevochten is niet bekend. Maar in de overlevering wordt de indruk gewekt dat het geallieerde bevrijdingsleger alleen uit witte soldaten bestond. Vaak was dit een bewuste strategie. Zo hadden Amerikaanse en Britse generaals er op aangedrongen dat bij de bevrijdingen van Parijs geen soldaten van kleur betrokken mochten worden. Het gezicht van de bevrijder moest wit zijn. Opvallend is dat in films over de Slag om Arnhem geen enkele zwarte soldaat te zien is, terwijl ze wel degelijk mee vochten. Roberts, net getrouwd, raakt gewond tijdens Operatie Berlin en overleed op 23 jarige leeftijd in Nijmegen. Bolton overleefde de oorlog."
's Werelds grootste democratie bevocht
's werelds grootste racist
met een gesegregeerd leger.
Stephen Ambrose
