Wie zich het verleden niet herinnert,
is gedoemd het opnieuw te beleven.
George Santayana
Vorige week hebben wij met bijna al onze kleinkinderen een gedeelte van de struikelsteentjes route in Dordrecht gelopen. De jongsten zijn nog geen jaar, de oudste is bijna volwassen. Gezien het verschil in leeftijd, en wat ze emotioneel aan kunnen, hebben wij niet lang stil gestaan bij het waarom van deze steentjes. Wel weten ze nu, zowel thuis en als op school is er aandacht voor de Tweede Wereldoorlog, dat deze steentjes er niet zomaar liggen. En dat de namen op deze steentjes staan voor mensen die vermoord zijn in deze oorlog omdat ze 'anders' waren. En dat er mensen waren die dit niet fijn vonden.
Ik hoop dat ze een volgende keer, wanneer ze door een straat lopen en deze steentjes zien, ze dan zullen herinneren dat wij als familie op stap zijn geweest. Dat wij samen een heerlijke dag hebben gehad. Maar ook dat die steentjes er niet zomaar liggen. Dat ze daar in gedachten dan ook even stil bij zullen staan. Dat we iemand niet veroordelen en/of pesten, omdat zijn neus scheef staat, of zijn haar blond of bruin is.
Dit zijn de weggehaalde steentjes bij de Boombrug
Op dit moment is er ophef in Dordrecht, omdat er drie struikelstenen zijn gestolen. In Dordrecht liggen 201 struikelstenen. Zij zijn een herinnering aan de slachtoffers van het Nazi-regime. De stenen liggen op de stoep voor de huizen waar vroeger Joden als laatste hebben gewoond voordat ze werden afgevoerd en vermoord. Dat ik een foto heb van de stenen die nu verwijderd zijn is eigenlijk puur toeval. Ik was op dat moment bezig met een heel eigen rondje door Dordrecht. Al kon ik toen ook niet om de woorden degenen die er niet in slagen om van de geschiedenis te leren heen.
Deze struikelstenen worden ook wel "Stenen des Aanstoots" genoemd. Steen des aanstoots betekent dat het een steen is waar men zijn voet aan stoot. Figuurlijk betekent het dat het een oorzaak of reden van ergernis is. Men wil niet speculeren over de reden waarom deze steentjes zijn verwijderd, en er gelijk een label van antisemitisme aan hangen. Aan de ene kant begrijp ik dat. De dader is onbekend. Aan de andere kant, in het licht van het het aantal meldingen van antisemitisme dat alleen maar toeneemt, en wat er momenteel gaande is in onze maatschappij, kan ik me ook zo voorstellen dat iemand over deze steentjes is gestruikeld. De dader is in ieder geval door burgemeester Wouter Kolff uitgenodigd om op het stadskantoor te komen praten over het waarom van zijn daad.
